Werken aan veiligheid vergt geopolitiek besef

Door de razendsnelle geopolitieke veranderingen komt Europa steeds vaker voor voldongen feiten te staan. Toch begint het besef door te dringen dat we onze eigen veiligheid – fysiek én digitaal – serieus moeten nemen. ‘Bewustwording is een begin, maar zonder actie blijft het leeg,’ zegt Dick Berlijn, voormalig commandant der strijdkrachten en adviseur bij cybersecuritybedrijf MMOX.

De wereldorde verschuift in hoog tempo. China ambieert met kracht een leidende positie in technologie en defensie en stelt openlijk dat Taiwan uiterlijk in 2030 onderdeel moet zijn van het Chinese rijk. Rusland gedraagt zich onder Poetin als hersteller van de Sovjetinvloedssfeer. Tegelijkertijd trekken de VS zich terug als mondiale politieagent, met Donald Trump als veruit de meest uitgesproken pleitbezorger van die koers.

Voor Europa heeft dat grote gevolgen. ‘We hebben te lang vertrouwd op Amerikaanse bescherming,’ zegt Berlijn. ‘Dat is niet langer vanzelfsprekend. De urgentie om zelf verantwoordelijkheid te nemen groeit, maar de vertaalslag naar beleid en actie verloopt traag.’

Cybersecurity als frontlinie

Juist in het digitale domein is die urgentie voelbaar. Cyberaanvallen, sabotage van onderzeese kabels en gerichte desinformatie zijn geen hypothetische dreigingen meer, maar tactieken uit het handboek van moderne hybride oorlogsvoering. ‘Cyber is de nieuwe frontlinie,’ stelt Berlijn. ‘En die trekt dwars door onze bedrijven en instellingen heen.’

Toch zien veel organisaties cybersecurity nog steeds als een individuele opgave. ‘Ziekenhuizen, bedrijven, overheden: ze beschermen vooral hun eigen systemen, zonder oog voor de keten waarvan ze deel uitmaken. Terwijl een zwakke schakel genoeg is om een hele sector te ontwrichten.’

Hij vergelijkt het met varen op zee. ‘Iedereen weet dat je zonder zwemvest of training niet veilig bent op het water. Maar online nemen we die risico’s wél.’

Ondernemers moeten vooroplopen

Voor ondernemers is dit het moment om verantwoordelijkheid te nemen, benadrukt Berlijn. ‘Wachten op regelgeving of overheidshulp is onverstandig. Net als bij klimaatbeleid moeten bedrijven hun eigen rol pakken: investeren in digitale weerbaarheid, ketens versterken en samenwerken met partners.’

Dat vraagt om helderheid in wie waarvoor verantwoordelijk is – iets dat nu nog vaak ontbreekt. ‘Wat mag de overheid van bedrijven verwachten? En wat mogen wij verwachten van techleveranciers of buitenlandse platforms? Die rolverdeling moet er komen, anders blijft iedereen naar elkaar wijzen.’

De klok tikt

Hoewel er beweging is – zoals het EU-plan Readiness 2030 – ziet Berlijn dat echte actie vaak pas volgt als de crisis al gaande is. ‘Dat is te laat. De wereld wordt instabieler en cyber speelt daarin een sleutelrol. Elke ondernemer moet zich afvragen: ben ik voorbereid op die werkelijkheid? Of wacht ik tot het misgaat?’